Khái quát

Hệ thống quyền thuật của Vĩnh Xuân tại các võ đường Việt Nam khác nhau cũng có những sự khác nhau, đôi khi khá lớn.

Với các võ đường phía Bắc, 8 bài quyền thường được nhắc tới lần lượt gồm Thủ đầu quyền, Khí công quyền, Ngũ hình quyền tổng hợp, Hổ quyền, Báo quyền, Long quyền, Xà quyền, Hạc quyền. Ngoài ra là bài 108 (còn gọi là “Nhất linh bát thức”, “Thung quyền”) đánh đơn, niêm, ly và đánh trên mộc nhân thung. Các bài binh khí như song đao (còn được gọi là dao quai), tề mi côn, liễu diệp kiếm.

Ở trong Nam còn có các bài như Hạc hình thủ bộ, Tiểu mai hoa, Đại mai hoa, Bát thủ pháp, Bát cước pháp, v.v. Các tên gọi cũng có đôi chút khác biệt như: Tiểu luyện đầu, Tiểu niệm đầu, Thái âm khí công, Mộc nhân thủ đối luyện, v.v.

Hiện tại, các võ sư Vĩnh Xuân chưa thống nhất về hệ thống quyền thuật đặc trưng. Tuy nhiên có thể khái quát về một số kỹ thuật tập luyện khá đặc sắc của Vĩnh Xuân Quyền là niêm thủ, đoản kiều phát lực, mộc nhân pháp, xước mã (đạp bộ), tấn… Các yếu quyết luyện tập thường được nhắc tới là Tam tinh, Thất đáo, Lục hợp, Bát môn v.v. Ngoài ra, có thể thấy những sự khác biệt này còn do các võ sư tự nghiên cứu, phát triển và bổ sung.

Có thể khái quát hệ thống quyền thuật theo nhiều cách, đối với người học, có thể thấy có 5 phần như sau:

Các bài luyện thân pháp, thủ pháp, cước pháp, bộ pháp

Đây là phần cơ bản về quyền thuật. Các bài thường được nhắc nhiều nhất là Thủ Đầu Quyền (còn có tên là Tiểu Niệm Đầu, Tiểu Luyện Đầu, Tam Bái Phật, Tiểu Hình Ý); Ngũ Hình Quyền (Xà, Long, Hổ, Báo, Hạc Quyền); Bài 108 (Còn gọi là Nhất Linh Bát, Mộc Nhân Đối Luyện hay Mộc Nhân Thủ Luyện). Các bài Tầm Kiều, Tiêu Chỉ cũng được một số ít võ sư truyền dạy.

Về căn bản, các biến thể của một bài có thể coi là không khác nhau nhiều, và cũng không khác nhiều với các bài tương tự của các chi nhánh Vĩnh Xuân trên thế giới khác, nên có thể coi là “đại đồng tiểu dị” vì cùng tuân thủ các nguyên tắc chung của môn phái Vĩnh Xuân.

Một điều khá nổi bật là Vĩnh Xuân không chú trọng luyện riêng từng yếu tố mà cố gắng kết hợp luyện cùng lúc một số yếu tố trong cùng một bài, do vậy số lượng các bài quyền không nhiều, nhưng thời gian tập từng bài quyền rất dài.

Tuy nhiên, các nhánh sau này đều có thêm các bài bổ trợ riêng để luyện các yếu tố tách biệt như di chuyển, thả lỏng các khớp, luyện gân cơ, luyện khuôn tay, khuôn chân như Bát Thủ Pháp, Bát Cước Pháp, Lôi Oanh Chưởng, Thập Tam Điểm, Xước Mã v.v.

Các bài binh khí: Các bài binh khí không còn quan trọng như thời xưa, tuy vậy vẫn được lưu giữ và truyền dạy. Các bài được nhắc nhiều là Lục Điểm Bán Côn, Song Đao (còn được gọi là Bát Trảm Đao, Hồ Điệp Đao), Liễu Diệp Kiếm. Ngoài ra còn một số bài binh khí khác cũng được coi là các bài của Vĩnh Xuân như Đại đao, Trường Côn, Tề Mi Côn, Phi Tiêu v.v. Do vũ khí được coi là tay nối dài, đao, côn, kiếm của Vĩnh Xuân cũng có những điểm đặc biệt phù hợp với hệ thống quyền thuật của Vĩnh Xuân, đặc biệt trong việc tận dụng sự linh hoạt của cổ tay và cách phát sức trong khoảng cách ngắn.

Các bài luyện khí, phát kình: Là các bài khí công, nói chung được gọi là các bài luyện thở. Ngũ Hình Khí Công và Thái Âm Khí Công là hai bài được nhắc đến ở nhiều nhánh. Các bài này đều giúp luyện khí lực và không khác nhau nhiều ở các nhánh. Các nhánh còn nhắc đến Khí Công, Nội Công, hay Dịch Cân Kinh … Công phu điểm huyệt cũng được truyền dạy ở một số nhánh.

Các bài luyện phát lực: Vĩnh Xuân thuộc nhu quyền, đặc trưng bởi nguyên tắc phát lực lỏng, ngay trong khoảng cách ngắn. Với người chưa tập đây là điều không thể làm được vì khi thả lỏng lại không có lực đáng kể. Mỗi nhánh đều có cách thức riêng trong việc kết hợp với thả lỏng, luyện khí, phát kình … để đạt được cả tốc độ, sự chính xác và sức thấu của đòn đánh. Tập với thầy, với mộc nhân, bao cát v.v. là các phương pháp phổ biến ở nhiều nhánh.

Các bài luyện phản xạ thực chiến: Niêm thủ, tay dính, linh giác, v.v. là các tên gọi khác nhau của phương pháp tập luyện này. Mục đích chủ yếu là luyện tập cho các môn sinh khả năng cảm nhận được ý đồ tấn công của đối phương và có các phản xạ hợp lý, kịp thời trong giao đấu, đạt được mục đích tối hậu là “tâm ứng thủ” – tức phản xạ tức thời trong thực chiến.

Một số các nguyên tắc quyền thuật: Các nguyên tắc được các nhánh nhắc đến phổ biến là: lỏng mềm, giữ trung lộ, công thủ đồng thời, đơn giản, kết hợp được sức từ toàn bộ cơ thể v.v. Các nhánh khác nhau đúc kết các nguyên tắc này dưới các từ ngữ như: Tam Tinh, Tam Tĩnh, Nội ngoại Tam Hợp, Lục Hợp, Bát Môn, Lai Lưu Khứ Tống, Liên Tiêu Đai Đả, v.v. Tuy nhiên, một số yếu quyết này đôi khi cũng được hiểu khác nhau và áp dụng khác nhau ở các nhánh.

Nguồn: wikipedia