Cận chiến và chiến đấu thực tế

Vĩnh Xuân quyền của Nguyễn Tế Vân
Nguyễn Tế Vân (Yuen Chai Wan, 1877-1960) là anh trai của quyền sư Vịnh Xuân quyền nổi tiếng Nguyễn Kỳ Sơn (Yuen Kay Shan, 1889-1956), con trai của thương gia Nguyễn Long Minh – có xưởng pháo hoa ở Phật Sơn. Ông thường được biết với tên Nguyễn Lão Tứ. Khi còn nhỏ ông bị thủy đầu để lại sẹo vĩnh viễn trên mặc nên ông có biệt danh “đậu bì Tế”.
Đầu tiên Nguyễn Tế Vân cùng em trai học Vịnh Xuân quyền từ quan án sát Khâm Châu Hoắc Bảo Toàn (Phổ Bá Quyền), giỏi về đao pháp nên có biệt danh là “Hoắc song đao”, là truyền nhân của Vịnh Xuân Xà Hình Hoàng Hoa Bảo và Chí Thiện Vĩnh Xuân Đại Hoa Diện Cẩm trên Hồng Thuyền. Sau khi học được nhiều năm, họ đã làm chủ được các bài quyền, mộc nhân, phi tiêu, đao, côn và kỹ năng thiết thủ (một biến thể của Thiết sa chưởng). Đến khoảng năm 1933, họ mời đồng môn của Hoắc Bảo Toàn là Phùng Thiếu Thanh (khoảng 1863-1936), truyền nhân của Tân Cẩm (Đại Hoa Diện Cẩm) – từng là bộ đầu ở Phật Sơn hoặc cận vệ của thống đốc Tứ Xuyên – về nghỉ hưu tại gia đình và học Vĩnh Xuân quyền của Phùng Thiếu Thanh cho đến lúc ông qua đời vào năm 1936. Anh em Nguyễn Thái Vân đã chủ trì tổ chức tang lễ cho Phùng Thiếu Thanh.
Nguyễn Tế Vân cũng như em trai của mình, dạy rất ít đệ tử. Ở Phật Sơn, Diêu Tài (1890-1956) là đệ tử duy nhất của ông. Diêu Tài đã học Vĩnh Xuân quyền từ ông trong gần 15 năm. Sau đó, Nguyễn Tế Vân giới thiệu Diêu Tài đến học với Ngô Trọng Tố (1876-1970), đệ tử Trần Hoa Thuận. Trần Hoa Thuận là đệ tử của Vịnh Xuân quyền vương Lương Tán – truyền nhân của Hoàng Hoa Bảo và Lương Nhị Thái (truyền nhân Lục điểm bán côn của Chí Thiện).
Năm 1936, sau khi Phùng Thiếu Thanh mất, Nguyễn Tế Vân được mời dạy Vĩnh Xuân quyền cho hội thương gia người hoa ở Thuận Đức, Nam Hải và Việt Nam. Vì những lý do không rõ, Nguyễn Tế Vân đã chuyển đến Hà Nội, nơi ông được biết đến với tên Nguyễn Tế Công, tứ ông Nguyễn Tế.
Do cuộc sống khó khăn, Nguyễn Tế Vân đã phải mở một võ đường để kiếm sống. Hiện có rất nhiều hiểu lầm về danh tánh và nơi ở của ông. Một số câu truyện cho rằng ông đến Việt Nam để kinh doanh. Các đệ tử ở Việt Nam cũng cố gắng thêm vào lịch sử võ học của ông từng học Lương Tán, đây là điều không chính xác. Lai lịch và quá trình học võ của ông được xác định tại Vĩnh Xuân quyền Phật Sơn.
Có lẽ Nguyễn Tế Vân đã truyền thụ Vĩnh Xuân quyền theo 2 giáo trình riêng biệt ở Việt Nam. Ông truyền lại cho người Hoa cùng một giáo trình mà ông đã dạy Diêu Tài ở Phật Sơn, với sự bổ sung Lục điểm bán côn và Mộc nhân thung. Đối với đệ tử người Việt, dường như ông chỉ truyền dạy Tiểu niệm đầu, Mộc nhân thung và Lục điểm bán côn. Các thế hệ sau của đệ tử của ông có vẻ như đã được thêm vào một số lượng lớn các kỹ thuật quyền pháp không phải của Vĩnh Xuân quyền. Ngay cả việc thay đổi truyền khẩu về nguồn gốc dòng Vĩnh Xuân quyền của Nguyễn gia, truyền dần từ Ngũ Mai – Nghiêm Nhị – Lương Bác Trù xuống Hoàng Hoa Bảo, Lương Nhị Thái, Đại Hoa Diện Cẩm và La Vãn Cung.
Đến năm 1955, Nguyễn Tế Vân chuyển vào Sài Gòn, mở võ đường thứ 2 ở khu vực chợ Lớn. Ông đã đào tạo thêm các đệ tử Nguyễn Duy Hải (Hồ Hải Long), Ngô Sỹ Quý, Lục Viễn Khai và một số người khác. Nguyễn Tế Vân qua đời vào năm 1960 ở tuổi 84.
Hệ thống Vĩnh Xuân quyền của Nguyễn Tế Vân
Chương trình giảng dạy tại Phật Sơn:
– Tiểu niệm đầu (có thể là một bài quyền gồm 3 phần có chứa các kỹ thuật của 3 bài quyền cơ bản của Vịnh Xuân quyền),
– Trúc thung,
– Nhị tự kiềm dương đoạt mệnh đao,
– Bát thức tán đả Trúc thung
– Tản thức.
Chương trình cho người Hoa trong thời gian ở Việt Nam:
– Tiểu niệm đầu,
– Tản thức,
– 108 Mộc nhân thung,
– Nhị tự kiềm dương đoạt mệnh đao,
– Lục điểm bán côn,
– Khuyên thủ,
– Niêm thủ.
Diêu Kỳ cho rằng Diêu Tài đã bài Tiểu niệm đầu giống như bài quyền của dòng Cho gia, một bài bao gồm: Tiểu niệm đầu, Tầm kiều và Biêu chỉ. Diêu Kỳ thuật lại rằng cha ông đã học từ Nguyễn Tế Vân trong vòng 15 năm, ông cũng đã học Tản thức, Trúc thung, Vòng xuyến và Nhị tự đao.
Thật khó để xác định xem đây là thông tin chính xác Diêu Kỳ liên quan hay không. Vì nó sẽ có vẻ rằng Nguyễn Tế Vân có kiến thức chính xác giống như em trai của ông, Nguyễn Kỳ Sơn, như họ đã học được cùng các sư phụ. Có thể Nguyễn Tế Vân bất đắc dĩ phải dạy Vĩnh Xuân quyền, cũng giống như em trai của mình, Nguyễn Kỳ Sơn, chỉ có 1 đệ tử là Sằm Năng.
Tại Sài Gòn, Nguyễn Tế Vân truyền dạy Mộc nhân thung thay vì Trúc thung. Ông cũng dạy Lục điểm bán côn. Một điều thú vị, nhận thấy bởi Viện nghiên cứu Vịnh Xuân quyền, đó là anh em họ Nguyễn chỉ có thể dạy đệ tử những gì họ đã học được từ sư phụ đầu tiên, Hoắc Bảo Toàn, lúc Nguyễn Tế Vân đang dạy Diêu Tài. Vào khoảng năm 1933, khi Phùng Thiếu Thanh chuyển vào sống tại nhà họ Nguyễn, họ mở rộng học hỏi thêm từ ông ấy. Nó có thể là 108 Mộc nhân thung và Lục điểm bán côn là tài liệu mà họ chưa được học cho đến khi gặp Phùng Thiếu Thanh. Do đó, Nguyễn Tế Vân không thể dạy những điều mà ông không nắm chắc về sau năm 1933.
Chương trình giảng dạy của đệ tử Việt Nam:
– Tiểu niệm đầu,
– Ngũ hình khí công,
– Tiểu mai hoa,
– Đại mai hoa,
– Hạc hình thủ bộ,
– Mộc nhân thung,
– Lục điểm bán côn,
– Kiếm pháp,
– Phi tiêu.
Đệ tử người Việt của Nguyễn Tế Vân (Nguyễn Tế Công) có một chương trình đào tạo hoàn toàn khác những gì Nguyễn Tế Vân dạy tại Phật Sơn hoặc với những gì ông đã dạy người Hoa tại Việt Nam. Các chương trình đào tạo khác nhau tại Việt Nam (trong đó cũng được cho là thay đổi từ Bắc vào Nam) có thể là kết quả của các đệ tử Nguyễn Tế Vân thêm vào trong tài liệu. Theo điều tra, các cơ chế được sử dụng trong rất nhiều các hình thức không phải xuất xứ từ Vĩnh Xuân quyền. Có thể là các vật liệu Nguyễn Tế Vân chỉ lưu truyền Tiểu niệm đầu, Mộc nhân thung, Lục điểm bán côn và phần còn lại của các hình thức đã được thêm vào từ các thế hệ sau.
Thiếu Lâm Vĩnh Xuân quyền dòng Đặng Tân
Theo lịch sử của dòng Thiếu Lâm Vĩnh Xuân quyền, tên Vĩnh Xuân quyền có nguồn gốc từ Vĩnh Xuân điện tại chùa Nam Thiếu Lâm. Sau khi thoát khỏi vụ hoả thiêu Nam Thiếu Lâm do triều đình Mãn Thanh tiến hành, Thiền sư Chí Thiện đã đến lánh nạn tại Hồng Thuyền với thân phận là một người đầu bếp. Tại đây, ông đã truyền dạy võ công của mình cho Hoàng Hoa Bảo (người đứng đầu của Hồng Thuyền) và một số người khác cũng làm việc trong Hồng Thuyền bao gồm Hoa Diện Cẩm, Lương Nhị Thái và Lương Lan Quế. Để bảo vệ cho Thiền sư Chí Thiện khỏi sự truy sát của triều đình, tất cả học trò tại Hồng Thuyền đều giữ kín thân phận thật sự của ông và gọi môn võ ông dạy họ là Vĩnh Xuân quyền. Chính vì vậy, từ đây đã xuất hiện khá nhiều các truyền thuyết khác nhau về môn Vĩnh Xuân quyền.
Hoa Diện Cẩm sau này truyền lại cho một số học trò, trong đó có Phùng Thiếu Thanh (Fung Siu Ching). Phùng Thiếu Thanh truyền lại cho con trai là Phùng Tín (Fung Tin), anh em nhà họ Lỗ, Dung Jik, Ma Chung Yi và Đặng Thuyền (Tang Suen). Rất có thể, Đặng Thuyền là huynh đệ cùng thời với Nguyễn Thái Vân (Nguyễn Tế Công – Yuen Chai Wan – sư tổ của Vĩnh Xuân quyền Việt Nam) và Nguyễn Kỳ Sơn (Vĩnh Xuân quyền Phật Sơn), bởi Phùng Thiếu Thanh có dạy cho anh em họ Nguyễn khi ông về ở ẩn tại Phật Sơn.
Đặng Thuyền sau này dạy lại cho con là Đặng Tân (Tang Yik). Đặng Đức rất giỏi về Lục điểm bán côn, được mệnh danh là vua côn.